SAP Entegre İş Planlaması (SAP IBP), S&OP’nin tedarik zinciri, ürün ve müşteri portföyleri, müşteri talebi ve stratejik planlama prensiplerini genişleterek, sorunsuz bir yönetim süreci sağlayan SAP’nin yeni nesil planlama ürünüdür. SAP Entegre İş Planlaması, tedarik zinciri izleme, satış ve operasyon planlaması, talep yönetimi, stok planlaması ve tedarik planlamasını harici sistemlerden gelen verilerin entegrasyonunu da destekleyen kapsamlı bir çözümdür.
SAP IBP ile %29 oranında miktar açığı (stok-out) olma durumunun önüne geçilmiş olur. %1-2 oranında gelir artışı ile birlikte %5-10 oranında daha yüksek varlık kullanımı gerçekleştirilir. Planlamacıların haftalık olarak 100 saat kazanmalarına yardımcı olur. Hizmet düzeylerinde %1-5 oranında artış, stok tutma oranında ise %12 azalma sağlar.
SAP IBP (SAP Integrated Business Planning) bileşenleri nelerdir?
SAP Entegre İş Planlaması, web uygulamaları (Fiori) kullanımının yanı sıra Microsoft Excel için bir eklenti sunar. SAP’nin en yeni tedarik zinciri planlama paketi SAP IBP’nin özellikleri aşağıdaki ayrı lisanslarda gruplandırılmıştır:
• SAP Tedarik Zinciri Kontrol Merkezi (SAP Supply Chain Control Tower)
• SAP IBP Satış ve operasyon planlaması (SAP IBP Sales and Operations Planning)
• SAP IBP Talep planlaması (SAP IBP Demand Planning)
• SAP IBP Stok yönetimi (SAP IBP Inventory Planning)
• SAP IBP Yanıt ve tedarik planlaması (SAP IBP Supply and Response)
SAP IBP için veri modelini, ürünün kalbi ve ruhu olduğunu söylemek abartı değildir, çünkü bir tedarik zincirini oluşturan nesneler (müşteriler, ürünler, kaynaklar, lokasyonlar, vb.) ve bu nesneler arasındaki ilişkileri içerir (ürün yapıları, planlama hiyerarşileri, tedarik kaynakları vb.). Nesneler; ana veriler ve göstergeler olarak, ilişkiler; nitelikler ve operatör olarak tanımlanır. Örnek olarak, ürün ana veri öğesi için, satış tahmini önemli bir gösterge (key figure) ve bölge ise bir nitelik (attribute) olurdu. Bu tür bir yapı, ürün tahmin oranını bölgelere göre birden fazla zaman aralığında gösteren bir planlama görünümü oluşturmayı çok kolaylaştırır. Bu planlama görünümleri, planlayıcıların çalışmasını kolaylaştırmak için herhangi bir ana veri, gösterge ve nitelik kombinasyonunu kullanarak oluşturulabilir.
Bunu daha da güçlü yapan şey, veri modelinin tamamen esnek olmasıdır. SAP, sık kullanılan göstergeleri, nitelikleri, vb. içeren bir referans modeli sağlar, ancak müşteriler genellikle iş gereksinimlerine göre bunları değiştirir veya ekleme yaparlar. Veriler üzerinde belirli işlevleri yerine getirmek için kullanılabilecek kullanıcı tanımlı hesaplamalar da oluşturabilirler. Bunların hepsi müşteriye özel yapılandırma (uyarlama) olarak saklanır.
Bir organizasyonun tedarik zinciri, organize bir veri unsurudur. Herhangi bir tedarik zincirinin her birimi, ürün ve kaynakların planlanmasını kolaylaştıran tedarik zinciri ağının yapısal olan verisidir. Tedarik zincirindeki veri öğeleri, ana veriler veya işlem verileri olarak kategorize edilebilir. Ana veriler, ürünleri, lokasyonları, kaynakları içerir ve tedarik zinciri ağının temel taşlarıdır. İşlem verileri, satış siparişlerini, satınalma siparişlerini, üretim siparişlerini vb. içerir ve tedarik zinciri ağında planlama ve yürütme işlemleri için kullanılır. Planlama sistemindeki işlem verisi, gösterge (key figure) olarak da bilinir.
SAP IBP’deki veriler manuel veya talep üzerine SAP Cloud Platform ile veya neredeyse gerçek zamanlı entegrasyon sağlayan SAP HANA smart data integration (SAP HANA SDI) aracılığıyla veri aktarımı yoluyla entegre edilebilir. SAP HCI, çeşitli kaynaklardan veri okuyabilecek esnek ve genişletilebilir bir araçtır. SAP IBP yalnızca SAP kaynaklarından değil, diğer birçok veri kaynağından kolayca veri alabileceği Excel CSV formatını da destekler. Plan tamamlandığı zaman, sonuçlar SAP’ye ve diğer operasyonel sistemlere planlı sipariş veya planlı birincil ihtiyaç olarak geri gönderilebilir.
Zaman Serisi Planlama (Time Bucket Planning)
Zaman serisi planlama (Time bucket planning) kullanılan ana veri nesneleri aşağıdaki gibidir:
Location: Tedarik zinciri işlemlerinin gerçekleştirildiği fiziksel bir yer, SAP IBP’de lokasyon ana verileri olarak eşlenir. Bu yerlerde üretim, stok depolama ve sipariş işleme gibi işlemler gerçekleştirilir. IBP’deki standart tedarik zinciri modelinde müşteri lokasyonları, lokasyon olarak değil, ayrı müşteri olarak modellenmektedir. Tedarikçiler ise lokasyon olarak modellenebilir.
Ship-From Location (Location From): Ship-from location (malı gönderen lokasyon) ve Ship-to location (malı teslim alan lokasyon) ana veri tipleri, tedarik zincirindeki malzemelerin akış yönünü zinciri boyunca temsil etmek için kullanılır. Ship-from location (LOCATIONFR), ürünün teslim edildiği bir yerdir. Kendi ana veri nesnelerine sahip bir basit ana veri türü olarak ship-from location’ı tanımlayabilirsiniz. Alternatif olarak, referans ana veri türü olarak lokasyon ana veri türünü (LOCATION) tanımlayabilirsiniz.
Ship-To Location (Location To): Bir ship-to location (LOCATIONTO), ürünün teslim edildiği bir yerdir. Bu ana veri türü, ship-from location’la aynı şekilde, yani kendi ana veri nesneleri kümesine sahip basit bir ana veri türü veya lokasyon (LOCATION) ana veri nesnelerini kullanan bir referans ana veri türü olarak tanımlanır.
Customer: Müşteri ana verileri, müşteri için veri öğelerini gruplandırır. Müşteri ana verileri için özelliklerin çoğu, lokasyon ana verileriyle benzerdir. Müşteri tablosunun gerçek veri elemanları, tahmin ve satış siparişi için kullanılan bilgi öğelerine dayanmaktadır. IBP’deki müşteri kimliği, örneğin on-premise (SAP S/4HANA veya SAP ERP) sistemdeki müşteri numarasına, sold-to party (sipariş veren) veya ship-to party’e (malı teslim alan) karşılık gelebilir.
Product: Şirket içerisinde kullanılan malzemeler ürün ana verileri (PRODUCT) ile temsil edilir. Bu veriler, SAP IBP’de planlama ile ilgili tüm malzemeleri temsil eder, bunlar bitmiş bir ürün, bileşenler, direkt veya endirekt malzemeler olabilir. Bileşen ana verileri, malzeme ürün ağacının (BOM) girdi malzemelerini temsil etmek için kullanılır. Her ürün benzersiz bir ürün kimliğiyle temsil edilir ve üretim, satın alma, stok yönetimi ve diğer süreçlerle ilgili işlemler ürün kimlik numarasına başvurularak yapılır.
Location Product: Belirli bir lokasyonda oluşturulan bir ürün, aslında bileşik ana verileri olan, yani iki veya daha fazla basit ana veri tipinin bir kombinasyonu olan lokasyon/ürün (LOCATIONPRODUCT) ana verileriyle temsil edilir. Lokasyon/ürün ana verileri, lokasyon ve ürünün basit ana veri türlerinden gelen özelliklerden yapılır. Lokasyon/ürün ana verileri için, hem ürün hem de lokasyon için kimlik numaraları (ürün kimliği ve lokasyon kimliği) özelliklerini kullanmanız gerekir.
Customer Product: Lokasyon/ürün ana verisine benzer şekilde, müşteri/ürün (CUSTOMERPRODUCT), ürün ve müşteri için birleşik bir ana veridir ve bir müşteri lokasyonundaki bir ürünü temsil eder. Bu ana veri türü sadece Independent Demand (INDEPENDENT DEMAND) ziyade, Customer Demand (CONSENSUSDEMAND) göstergesinin bir girdi olarak kullanmak istenildiğinde heuristik algoritmalarını çalıştırmak için gereklidir. Zaman serisi bazlı tedarik planlama optimizasyonu ile planlama için sadece adil dağıtım (fair-share) aktifleştirilmişse gereklidir.
Component: Bileşen, üretim prosesinde girdi olarak kullanılan bir yarı ürün veya hammaddedir. Kendi ana veri setine sahip bir basit ana veri türü olarak bir bileşen (COMPONENT) tanımlanablir. Alternatif olarak, ürün ana veri türünü bir referans ana veri türü olarak belirterek yapabilirsiniz.
Output Product (Product To): Bir üretim prosesi sonucu çıkan üründür. IBP deki belirli göstergeler bir çıktı ürünü (örneğin, ürün A) ve onun girdi ürünleri (örneğin, bileşenleri B ve C) arasındaki ilişkiyi gösterir.
Customer Source: Kaynak müşteri (CUSTOMERPRODUCT), bir müşterinin bir dağıtım merkezi, bir üretim tesisi gibi bir şirketin tedarik zinciri ağında dahili konumuna bağlandığı bir noktayı temsil eder. Müşteri, lokasyon ve üründen oluşan bileşen ana veri türlerine sahiptir. Bir müşteri tedarik kaynağı, belirli bir ürün için müşteri talebinin nasıl karşılanacağını tanımlar. Müşteri tarafından sipariş edilen ürünün sağlanabileceği lokasyonları (yani, üretim yeri veya dağıtım merkezi) tanımlar.
Customer Source Validity: Müşteri kaynağı geçerliliği (SOURCECUSTOMERVALIDITY) bir müşteri tedarik kaynağı için geçerli zaman dönemlerini tanımlar. Bir tedarik kaynağı için birkaç geçerli dönem tanımlanabilir. Örneğin, bir kaynak Ocak’tan Nisan’a kadar ve sonrasında Eylül’den Kasım’a kadar geçerli olabilir. Bu dönemlerin arasında, tedarik kaynağı kesin olarak geçersizdir. Geçersiz bir tedarik kaynağı tüm zaman serisi bazlı tedarik planlama algoritma tarafından yoksayılır.
Location Source: Kaynak lokasyonu (SOURCELOCATION), ürün hareketine izin vermek, farklı dahili veya harici lokasyonları bağlamak için tedarik zincirinde kullanılan bir başka örnektir. Bir kaynak lokasyonu, sırasıyla bir üretim tesisinden ve dağıtım merkezinden bir hedef lokasyondan (to location) veya bir başlangıç lokasyondan (from location) olabilir. Kaynak lokasyonu ve kaynak müşterisi, tedarik zinciri ağını oluşturmak için tüm lokasyonları (dahili, müşteri ve tedarikçi) birleştirir.
Location Source Validity: Kaynak lokasyon geçerliliği (SOURCELOCATIONVALIDITY), bir lokasyon kaynağı için geçerli zaman dönemlerini tanımlar.
Resource: Üretim, depolama, işleme vb. için kullanılan kaynaklar (RESOURCE), atanan bir kategori tipi ile birlikte SAP IBP’de kaynak ana verileri olarak oluşturulur. Bir üretim veya montaj sürecini modellemek için üretim türündeki kaynak kullanılır. Tedarik zincirinde belirli işlevleri yerine getirmek için sınırlı kapasiteye sahip bir makine, personel, tesis, depo, taşıma araçları veya diğer varlıklardır.
Location Resource: Belirli bir lokasyona tayin edilmiş kaynaktır. Bir kaynak sadece bir lokasyona ait olabilmektedir. Bir depo kaynağını lokasyona atadığınızda, RESOURCETYPE ana veri niteliğini 1 olarak ayarlamalısınız. Eğer kaynak taşıma ya da üretim kaynağı ise, bu ayar gerekli değildir. Kapasite kullanılabilirliği (yani, kullanılabilir kapasite) lokasyon kaynağı seviyesinde tanımlanır.
Capacity Supply Expansion: Kullanılabilir kapasite genişletme, üretim ve depolama kaynakları için ek kullanılabilir kaynak kapasitesi sunar. Kullanılabilir kapasite genişletme tanımlandığında, ek kapasite kullanımı için ek maliyetler de tanımlanabilir. Bu özellik için kullanım ek vardiya modellemesi (örneğin gece veya haftasonu) veya ek makinalar yada depolama tesisleri örnek gösterilebilir.
Location Product Resource (Resource Location Product): Kaynak / lokasyon / ürün ana veri türü (RESOURCELOCATIONPRODUCT), üç ayrı ana veri türünden oluşan birleşik ana verilerin başka bir örneğidir. Kapasite tüketimi, üretilen miktarı ve ana verilerde tutulan kullanım oranının ile birlikte SAP IBP tarafından hesaplanır.
Production Source Resource (Production Resource): Bir üretim kaynağı (PRODUCTIONRESOURCE), belirli bir üretim tedarik kaynağı tarafından kullanılan bir kaynaktır. Üretim kaynağının kapasite kullanımını modeller, yani üretilen ürün başına tüketilen kapasite miktarını tanımlar.
Production Source of Supply: Bir ürünün bir lokasyonda gerçekleştirilmesi için kaynak üretim ana verileri oluşturulur. Kaynak türü, bir ürünün dahili üretim veya harici tedarik yoluyla tedarik edilip edilmeyeceğini tanımlar.
Production Source Header: Üretim tedarik kaynağı (SOURCEPRODUCTION) başlığı şunları modellemek için kullanılır:
- Üretim ile tedarik (Üretim için kaynak tipi P veya eş ürün üretimi için C)
- Harici tedarik kaynağından tedarik (tedarik tipi U)
Production Source Item: Üretim tedarik kaynağı kalemi (PRODUCTIONSOURCEITM), bir ürünün elde için gerekli olan bileşenleri tanımlar. Miktarlar, ana veri türü Üretim Tedarik Kaynağı Başlığında modellenen ana çıktı ürününün, üretilen miktarıyla ilişkili bileşen katsayıları ile belirlenir. Üretim kaynağı ana verileri, mamul veya yarı mamul bir malzemenin üretilmesi için bileşen bilgisini temsil edecek şekilde tutulur.
Production Source Validity: Üretim kaynağı geçerliliği (SOURCEPRODUCTIONVALIDITY), bir üretim kaynağının veya harici tedarik kaynağının geçerli olduğu süreleri belirtir. Bir tedarik kaynağı için birkaç geçerli dönem tanımlanabilir.
Sipariş Temelli Planlama (Order Series Planning)
Yanıt ve tedarik çözümü, zaman serisi bazlı ana veriler bölümündeki ana veri türlerine ek olarak farklı ana veri öğeleri gerektirir. Sipariş temelli planlamada yanıt ve tedarik için kullanılan ana veriler aşağıdaki gibidir:
· Lokasyon (Location)
· Ürün (Material)
· Lokasyon malzemesi (Location material)
· Nakliye ilişkisi (Transportation lane)
· Satıcı (Supplier)
· Kaynak (Resource)
· Üretim veri yapısı (Production data structure)
· Müşteri (Customer)
Sipariş temelli planlamada kullanılan ana veri öğelerinin çoğu, birkaç farklı veri öğesine sahip olabilmesine rağmen, zaman serileri planlamasına benzer şekildedir. Örneğin, ürün-lokasyon verileri, yalnızca sipariş bazlı verilerdeki yanıt ve tedarik planlaması ile ilgili olan tahsis (alokasyon) prosedürü ve ihtiyaç stratejisi gibi ek veri öğelerine sahiptir. Yanıt ve tedarik planlaması yoluyla sunulan yeni ana veri öğeleri, nakliye ilişkisi (transportation lane) ve üretim veri yapısıdır (product data structure). Bu iki veri öğesi, kaynak lokasyon (source location) ve kaynak üretiminin (source production) zaman serisi veri öğelerine benzer. Bu iki veri öğesi hakkında daha fazla bilgi aşağıdaki gibidir:
Nakliye İlişkisi (Transportation Lane): Nakliye ilişkisi (LANEPRODUCT) tedarik zinciri ağında izin verilen ürün hareketlerinin bilgisini içerir. Nakliye ilişkisi veri elemanı, time series planlamasındaki kaynak konum (source location) ana verisine benzer. Nakliye ilişkisi, ship-from location, ship-to location, ürün kimliği verilerini içerir.
Üretim Veri Yapısı (Production Data Structure): Üretim veri yapısı, yanıt ve tedarik planlamasında dahili olarak üretilen ürünler için gerekli ana verilerdir. Üretilen nihai ürününün veri elemanlarına, çıktı ve girdi miktarlarına ve üretim için ilgili kaynak tüketimi bilgilerine sahiptir.
Ana veriler, bir şirketin tedarik zincirinin fiziksel varlıklarını temsil eder. Örneğin, bir şirketin lokasyonu, ürünleri ve kaynakları tedarik zincirinde ana veri öğeleri olarak yaratılır. Birinci bölümde ele alınan ana veri öğeleri, satış ve operasyonel planlama, talep, yanıt ve tedarik ve stok için kullanılan zaman serisi planlama (time bucket planning) ile ilgilidir. Yanıt ve tedarik çözümünde kullanılan sipariş temelli planlaması (order series planning) fazladan ana veri gerektirir. Burada açıklanacak veri öğeleri, standart SAP IBP modelleri için ana veri türlerinden oluşmaktadır. Özel iş senaryoları ek ana veri türleri gerektirebilir.